سیستم تهویه مطبوع در کندو

شگفتی زنبور عسل برای حفظ دما و تهویه مطبوع در تابستان و زمستان شما را حیرت زده می کند. زندگی اجتماعی زنبور عسل پر است از نکاتی که هر کدام از آنها می تواند برای انسان مفید و موثر باشد. رفتارهای اجتماعی و راهکارهای مختلفی که کندوها برای مدیریت کلنی در نظر می گیرند، می تواند مبنایی برای رفتار ما انسان ها باشد. به همین منظور بسیاری از دانشمندان تحقیقات کاملا دقیق بر روی رفتارها، کنش ها و روابط زنبورها انجام داده اند.
تهویه مطبوع در کندو یکی از نکات جذابی است که انسان بر روی آنئ تحقیق زیادی انجام داده است. علت جذابیت این موضوع برای محققان این بوده که کلنی زنبور عسل یک محیط شلوغ و پر رفت و آمد است و همین شلوغی ممکن است مشکلاتی را برای تنفس زنبور ایجاد کند. علاوه بر این، زنبور عسل یک حیوان بی پناه است که نمی تواند بر خلاف بسیاری از حیوانات، در مواجه با سرما بدن خود ار مقاوم تر کند. به همین علت تهویه کندو چه در زمستان و چه در تابستان اهمیت زیادی پیدا می کند.

حساسیت زنبور به تغییر دما
یکی از ویژگی های منحصربفرد زنبور عسل این است که این حشره نسبت به تغییر دما حساسیت عجیبی دارد. شاید بد نباشد که بدانید زنبورعسل یک حس ویژه برای دریافت تغییرات دمایی در بدن خود اضافه تر از انسان دارد. البته حس دیگری که زنبورها بیشتر از ما انسان ها دارند، حس زمانسنجی است که قصد نداریم در این مطلب به آن اشاره کنیم. به طور خلاصه می توان گفت که خداوند حسی را در بدن زنبورها قرار داده که این حس به تغییرات دمایی حساس بوده و آن را متوجه می شود.
همانند ما انسان ها که اگر یک جسم نرم و یک جسم سخت را لمس کنیم خیلی سریع سیگنال هایی به مغز ما برای تشخیص ارسال می شود، زنبور نیز با تغییر دمای هوای پیرامون خود، سیگنال هایی را به مغز خود می فرستد. همین موضوع علت اصلی توانایی زنبور در حفظ و نگهداری دمای کلنی در محدوده ای خاص است. ما انسان ها هب راحتی نمی توانیم تغییر دمای هوا را تا چند درجه تشخیص دهیم، اما زنبورها به تغییرات زیر 1 درجه ای دما نیز واکنش نشان می دهند.
به همین علت است که در تابستان یا زمستان، زنبورها با هر نوع تغییر دما، شرایط جدیدی را فراهم می کنند. در واقع می توان گفت که زنبور نوعی دماسنج خودکار در درون بدن خود دارد که سیستم تهویه مطبوع کندو برای تعیین دما از آن کمک می گیرد. این کار در زندگی ما انسان ها با استفاده از ابزارهای جانبی مثل دماسنج انجام می شود.

زنبور عسل برای تهویه مطبوع و حفظ دما در تابستان چه کار می کند؟
حالا که با سیستم تشخیص تغییرات دمایی در زنبور عسل آشنا شدیم، بد نیست به سراغ روش های اجرایی برای ایجاد سیستم تهویه مطبوع در کندو برویم. سیستمی که بدون هیچ تجهیزاتی و توسط خود زنبور عسل انجام می شود. البته مشخص است که این سیستم تهویه مطبوع طبیعی ممکن است در دماهای بسیار بالای تابستانی جوابگو نباشد و منجر به تلف شدن زنبورها شود.
وقتی دمای هوا در تابستان در کندو افزایش پیدا می کند، زنبورها نوعی هشدار را در بدن خود دریافت می کنند. علاوه بر این، حرکات خاصی توسط برخی از زنبورها انجام می شود تا زنبورها هشیاری بیشتری نسبت به شرایط ایجاد شده داشته باشند.
پس از اینکه مشخص شد دمای هوا بیش از حد استاندارد کلنی بالا رفته است، زنبورها به صورت خاصی در محیط کندو جمع شده و به صورت همزمان شروع به بال زدن می کنند. به همین سادگی و بدون هیچ تجهیزات خاصی و تنها با یک کار دست جمعی، دمای کندو به حد نرمال باز می گردد.
پس از نرمال شدن دمای کندو و ایجاد جریان هوای مناسب، زنبورها متفرق شده و تا زمان بعدی که نیاز به ایجاد جریان هوا در کندو باشد، به دیگر کارهای خود می پردازند. به همین علت است که در تابستان ها عموما هر چند ساعت یکبار صدای زیادی از بال زدن زنبورها در محیط کندو به گوش می رسد. تمامی این موارد برنامه ریزی شده و بر اساس تشخیص زمان مناسب برای تنظیم دمای کندو است.
اگر دمای کندو در تابستان مناسب نباشد، همه روال های عادی کندو دچار مشکل می شود. تخمریزی ملکه با تاخیر انجام شده و تولید ژل رویال نیز دچار وقفه می شود. همچنین تولید عسل طبیعی و تهیه گرده گل نیز ممکن است با چالش مواجه شود. به همین علت است که زنبورها مقید به حفظ دما در تابستان هستند.

زنبور عسل برای تهویه مطبوع و حفظ دما در زمستان چه کار می کند؟
تهویه مطبوع و حفظ دما در زمستان بسیار سخت تر از تابستان است. در زمستان ممکن است سرمای هوا به قدری باشد که حتی زنبورها نتوانند از کندو خارج شده و زنبورهایی که به گشت زنی رفته اند نیز با حس کردن تغییرات دمایی، سریعا به کندو بازگردند.
زنبورها سرما را نوعی خطر جدی برای کلنی می دانند. به همین علت اگر حس کنند که دمای هوا به اندازه ای سرد است که امکان آسیب به مجموعه زنبورها وجود دارد، خیلی سریع دور هم جمع می شوند.
راهکار زنبور عسل برای افزایش دمای کندو در زمستان، تجمع متراکم زنبورها در کنار هم است. این تجمع باعث گرمای بیشتر و انتقال گرما از بدن زنبورها به یکدیگر شده و دمای محیط کندو افزایش پیدا می کند. این اقدام به ویژه در شب ها، عاملی برای نجات جان زنبورها و ایجاد دمای مناسب در کندو است.
تقریبا هیچ حشره ای با استفاده از این روش نمی تواند جان خود را در سرمای زمستان حفظ کند. چراکه اصلا امکان جمع شدن این میزان حشره برای تولید گرما وجود ندارد. به همیت علت است که زنبورها می توانند زمستان بهتری نسبت به بسیاری از حشره ها تجربه نمایند.